Wat maakt iemand tot wie hij/zij is? Welke momenten blijven iemand tot in de eeuwigheid bij? In Sleutelmomenten vertelt een m/v/x welke momenten de sleutel zijn tot zijn (on)geluk vandaag, op het vlak van relaties, ondernemen, onderdak en afscheid. Deze keer is het de beurt aan… Axel Daeseleire.

Het is zijn eigen programma Erfgenaam gezocht dat hem aan het denken zette over wat hij belangrijk vindt en welke sporen hij nalaat, zegt Axel Daeseleire (54). “Ik was altijd al bezig met wat van mij zal overblijven als ik er niet meer ben, maar door die reeks zie ik dat in nog een ander perspectief. Waarde zit niet in cash, maar in verhalen, leerde de zoektocht naar verloren gewaande erfgenamen me.”

Afspraak met Axel in Antwerps café Zeppos, naar de gelijknamige kapitein die in de jaren 60 de toenmalige BRT kleurde. Qua symboliek kan het wel tellen: bij de nostalgie die als een zweem tussen de cafémuren hangt, haken we straks weer aan als we het over nalatenschap hebben. Maar eerst leukere dingen: de liefde, bijvoorbeeld.

Wie is Axel Daeseleire?

Acteur, televisiemaker en dj Axel Daeseleire wordt in 1968 geboren in Gent, maar is naar eigen zeggen volbloed Antwerpenaar. Nog tijdens zijn toneelopleiding aan Herman Teirlinck krijgt hij een rol in Ad fundum (1993), een film van Erik van Looy. Zijn rol in Flikken betekent zijn doorbraak bij het grote publiek, de filmografie die daarna volgt is lang en divers. (Zelf haalt hij er graag twee hoogtepunten uit: “Matroesjka’s was grappig en gruwelijk tegelijk. Elke acteur was daar op z’n best. Ook op Terug naar Oosterdonk kijk ik graag terug. En ik móet nog een derde noemen: De Hel van Tanger.”) De jongste jaren verschijnt hij steeds vaker op het kleine scherm als reportagemaker. Van zijn realityprogramma’s koestert hij Axel gaat binnen, de docureeks waarvoor hij op plaatsen komt waar niet iedereen zomaar een voet binnenzet, misschien wel het meest. Het tweede seizoen van Erfgenaam gezocht, waarin hij op zoek gaat naar de rechtmatige erfgenamen van ongeclaimde erfenissen, is vanaf 8 december te zien op VTM. Wanneer hij niet naar interessante verhalen speurt, creëert Axel die zelf: als schilder verzint hij ’s nachts – er hangt niet voor niets ‘Nachtdier’ naast zijn deurbel – een veelheid aan wezens en figuren die tot leven komen op doek.

LIEFDE EN RELATIES

“In de liefde herken ik veel van wat ik in een tango zie: het passionele van elkaar aantrekken, het bijna-agressieve van elkaar afstoten. Die twee zijn voor mij onlosmakelijk met elkaar verbonden. Om het te doen slagen, moet je wel samenwerken, anders lijkt de dans nergens op.”

Wat betekent liefde voor jou?

“Ik maak graag de vergelijking tussen liefde en kunst, want die twee kan ik niet los van elkaar zien. Het draait allebei rond absorberen – van mensen, van objecten – en dat op de een of andere manier opnieuw naar buiten brengen. Door kunst te creëren, door in interactie te gaan met elkaar. Ik kan er heel filosofisch over worden, maar eigenlijk komt het hier op neer: liefde is veel meer dan samen gelukkig zijn tot de dood je scheidt. De echte essentie van liefde is abstract en niet te zien, maar maken we graag zichtbaar. Door arm in arm lopen, stil naast elkaar zitten zonder je ongemakkelijk te voelen, door een huwelijk… Maar de kern blijft ongrijpbaar. Daarom leunt de liefde voor mij zo dicht aan tegen kunst.”

Zou je zelf nog graag willen trouwen?

“Dat is geen must, maar ik zeg er geen ‘nee’ tegen. Trouwfoto’s van vrienden kunnen me ontroeren: mensen die hun leven willen bezegelen in een ceremonie of sacrament, ik vind dat schoon. Als ik ooit trouw, dan is het louter voor de symboliek. Er is een trend om bij alles papierwerk te betrekken, maar ik zie het huwelijk niet als een praktische overeenkomst – voor mezelf dan toch niet. Als dat anderen veiligheid kan geven, dan snap ik dat, maar voor mij is ‘graag zien’ de enige reden om in het huwelijksbootje te stappen.”

WONEN

“Ik ben geboren in Gent, maar voel me meer Antwerpenaar dan wat ook. Eigenlijk is die geboorteplaats een toevalligheid: ik ben verwekt in Antwerpen, mijn moeder heeft me negen maanden gedragen in deze stad, ik ben hier naar school geweest, woon er al mijn ganse leven… De enige reden waarom Gent als geboorteplaats op mijn identiteitskaart staat, is omdat mijn moeder van oorsprong Gentse is en haar gynaecoloog had behouden toen ze naar Antwerpen verhuisde. Vroeger vond ik het jammer dat ik van geboorte Gentenaar ben, nu doet het me nog weinig. Als iemand me ernaar vraagt, zeg ik dat ik Antwerpenaar ben, want dat ben ik ook voor de volle honderd procent.”

Je woont en leeft in Antwerpen. Hoe nauw is die stad verbonden met je thuis voelen?

“Heel erg. Antwerpen is waar ik thuis ben. Pas op, dat betekent niet dat ik een huismus ben. Ik exploreer graag alle hoeken van de wereld. Toen ik jonger was, was dat nog in een beperkte cirkel rond die thuisbasis, maar hoe ouder ik werd, hoe verder van huis ik me kon amuseren. Ik ontdek graag nieuwe dingen, kom graag op onbekende plekken. Dat ik me elders op de wereld goed kan voelen, heeft er alles mee te maken dat ik altijd een eigen plek heb om naar terug te keren. Ik ben niet honkvast, maar vind het wel belangrijk dat die ‘honk’ er is.”

Zodra het kon, kocht je je eigen stek. Vind je het belangrijk om iets van jezelf te hebben?

“Ik vond het fijn om de middelen te hebben om die stap te kunnen zetten, ja, maar ik ben me ervan bewust dat dat niet iedereen is gegeven. Als mijn inkomen ooit daalt of wegvalt, heb ik een extra zekerheid achter de hand. Met de huidige economie ben ik heel blij dat ik indertijd die stap heb gezet: ik beschouw mijn huis als mijn spaarpot.”

“Mijn eerste huis heb ik verkocht omdat ik meer ruimte wou voor een eigen atelier. Dat plan is niet helemaal gelukt, want op het moment dat mijn moeder kleiner ging wonen, is haar halve bibliotheek bij mij terechtgekomen en heeft die de ruimte van mijn atelier ingenomen. Nu, twee jaar later, ben ik nog altijd aan het sorteren in die boeken. Ik vind het fantastisch om via die uitgebreide collectie mijn ouders beter te leren kennen – het doet me reflecteren over wat ik zelf wil nalaten. Van een groot deel boeken wist ik meteen dat ik ze wou houden. Een ander groot deel kwam op een ‘misschien’-stapel, om daarna toch in mijn kast te belanden. (lacht) Hoe ik mijn selectie maak, kan ik niet zeggen. Dat gebeurt heel intuïtief, net zoals ik kunst benader.”

ONDERNEMEN

“Om de twee jaar organiseren mijn broers en ik een kunstverkoop, D-Arts. Naar ‘Daeseleire Arts’, maar het is ook een verwijzing naar het dartsbord dat we daar ophangen en waarop mensen korting kunnen vogelpikken. (lacht) Dat speelse is een constante in mijn professionele leven. Acteren is spelen en ik presenteer Klopjacht, het televisieprogramma dat ‘een spel spelen’ als uitgangspunt heeft. Voor programma’s als Project Axel en Axel gaat binnen – waarin ik de schaduwkanten van de maatschappij laat zien – overheerst dat speelse minder, maar het is er wel: een goeie speler weet wanneer hij kan schertsen, maar ook wanneer hij serieus moet zijn.”

Zie je jezelf als een ondernemer?

“Ik ben geen CEO, maar voel me vooral een ondernemer in die zin dat ik zowel in mijn professionele als persoonlijke leven dingen op poten zet. Ik ben degene die de vrienden samenbrengt, organiseerde met kunstenaarscollectief ADAMAVA in het verleden exposities om onze kunstwerken tentoon te stellen en te verkopen, er is D-Arts met mijn familie… Ik heb door de jaren heen ook een aantal keer mijn statuut van loontrekkende naar zelfstandige veranderd, en omgekeerd. Sinds 2014 ben ik opnieuw volledig zelfstandige, omdat dat op dit moment het best bij mijn situatie aansluit. Ik ben dus ondernemend en denk over de dingen na, maar ik ben niet de persoon om bedrijven op te richten die veel geld opbrengen. Er zijn genoeg mensen die dat doen én goed doen. Ondernemen zit ‘m ook niet altijd in grootse dingen: ik speel bijvoorbeeld heel graag in films, maar zelf een film maken en daar vijf jaar van mijn leven aan wijden is niet mijn ding – voorlopig toch. That’s totally fine.”

NALATENSCHAP EN AFSCHEID

“In mijn hal hangt een schilderij van Antwerpenaar Alphonse Mora. Nog altijd intrigeert het werk mij: het toont de Antwerpse De Keyserlei zoals die was ’s nachts in 1962, met de tram die er toen reed, het plaatje van Sabena aan een van de gebouwen uit die tijd en reisbureau Wirtz dat je er toen nog kon vinden. Het toeval wil dat ik als Frans ‘de kleerkast’ Van Reeth, mijn eerste hoofdrol in de film Dief!, datzelfde reisbureau moest overvallen. Door de symboliek van dat schilderij wil ik heel graag dat het bij Marc Punt terechtkomt als ik er niet meer ben. Hij is de scenarist, regisseur en producent van Dief! en ik ben hem nog altijd dankbaar om toen in mij te geloven en me die rol te geven.”

Ben je bezig met het einde en je nalatenschap?

“Door corona heeft mijn leven aan een zijden draadje gehangen, de eerste helft van dit jaar moest ik revalideren van een gebroken nek na een ongeval in Thailand. Om maar te zeggen: het kan in een vingerknip voorbij zijn. Ik ben met mijn neus keihard op mijn eigen eindigheid gedrukt. Tegelijk vind ik het heel waardevol dat ons bestaan eindig is: dat geeft het betekenis. Die zes maanden waarin ik thuis was om te revalideren, ben ik alles wat ik heb, opnieuw gaan waarderen. Misschien is dat wel wat geluk betekent: verlangen naar wat je al hebt.”

“Ik was altijd al bezig met wat ik nalaat, maar dat heeft Erfgenaam gezocht nog eens scherpgesteld. Op dit moment gaat mijn volledige nalatenschap naar mijn moeder en broers. Dat is helemaal oké voor mij, daar hoeft niks aan te veranderen. Naast mijn huis – dat eigenlijk louter financieel betekenis heeft voor mijn nabestaanden – heb ik een hele hoop spullen met emotionele waarde. Die wil ik aan de mensen nalaten die er een connectie mee hebben. Het zou fijn zijn om daarmee een glimlach te kunnen toveren op het gezicht van wie mij dierbaar is. Dat heeft Erfgenaam me doen inzien: het gaat niet om die financiële nalatenschap, maar om alles daarrond. Waarde zit niet in cash, maar in verhalen. Nu we het erover hebben: de verdeling van die emotionele spullen moet ik dringend eens officieel laten vastleggen.”

Hoe zou je graag herinnerd worden?

“Ik hoop zelf herinnerd te worden om mijn joie de vivre. Ik beschouw dat als een kunst die ik redelijk goed hanteer. Daarvoor neem ik graag voorbeeld aan de oude Egyptenaren: overleed je daar, dan werd je ziel in de weegschaal gelegd en afgewogen. Wie genoeg levensvreugde had gevonden én geschonken aan anderen, mocht de Elysische velden betreden zonder er taken te moeten uitvoeren. Rijken namen daarom ushabti mee in hun graf, beelden van kleine ventjes die hen zouden helpen mochten ze in het hiernamaals tot werken gedoemd zijn. Ik ben er zelf van overtuigd dat ik daaraan zal ontsnappen, maar ik heb thuis toch een paar van die beelden staan. Je weet maar nooit.” (lacht) 

Tekst: Maud Vanmeerhaeghe – Foto’s: Thomas De Boever

Denk jij soms na over je nalatenschap? Ontdek onze tips op Notaris.be.