Wat gebeurt er met mijn vermogen eenmaal ik er niet meer ben? Een vraag die notarissen vaak voorgeschoteld krijgen. Om de kosten te drukken verkiezen mensen soms om zelf een testament op te stellen. Dit is perfect wettelijk, maar het houdt risico’s in. Resultaat: conflicten tussen erfgenamen, lange procedures en onuitvoerbare testamenten. Die risico’s worden ingeperkt door te kiezen voor een notarieel testament.

Risico 1: de erfgenamen beginnen te discussiëren
Een testament brengt bij mensen gevoeligheden naar boven. Mogelijk kunnen jouw erfgenamen zich niet  vinden in wat je hebt beslist. Duikt het testament na je overlijden op, dan kunnen je naasten de echtheid van het testament in twijfel trekken. Je erfgenamen zouden bij een eigenhandig testament kunnen beweren dat je het niet zelf hebt geschreven. Een risico dat je bij notariële testamenten niet hebt. Bij zo’n testamenten kunnen je erfgenamen de handtekening en het geschrift niet betwisten.

Ander mogelijk discussiepunt: je geestestoestand.  Iedereen die een testament opstelt moet ‘wilsbekwaam’ zijn. Dat betekent dat je in staat bent om een eigen oordeel te vormen over je beslissingen. Je kan op een onafhankelijke wijze je wil uiten. Kan een benadeelde erfgenaam bewijzen dat je niet gezond van geest was, dan kan het testament nietig verklaard worden. Dan doet men alsof het testament nooit heeft bestaan. Dit risico loop je niet wanneer je een testament opstelt bij de notaris. Eerst en vooral zal de notaris nagaan of je op het ogenblik van het opstellen van je testament, gezond van geest bent en of je niet handelt onder dwang of onder druk. Je nabestaanden zullen het testament niet makkelijk kunnen aanvechten eens je er niet meer bent.

Risico 2: je testament gaat verloren
Gewoon je testament bewaren in een lade in je huis is geen slim idee. De erfgenaam die het testament als eerste vindt en zich benadeeld voelt, kan het eenvoudigweg vernietigen. Verder kan dit belangrijk document met de jaren verloren gaan. Daarom is het sterk aan te raden om je testament bij de notaris in bewaring te geven. Zo is er geen gevaar op verlies.

De notaris registreert het testament bovendien in een centraal register (het zogenaamde CRT). Zo kan elke notaris waar dan ook nagaan welk notariskantoor je testament bewaart. Op deze manier komt je testament altijd terecht. 

Risico 3: de inhoud klopt niet
Een ander risico bij het opstellen van een eigenhandig testament is dat de inhoud van het testament niet strookt met wat volgens de wet kan. Er bestaat ook een kans dat je onvoldoende rekening houdt met de vormvereisten. Ongeveer de helft van de eigenhandige testamenten bevatten fouten die het testament ongeldig of onuitvoerbaar maken.

Hoewel je een zekere vrijheid geniet, kan je niet zomaar onbeperkt je hele vermogen nalaten aan iemand die geen erfgenaam is. Je kinderen en je huwelijkspartner hebben recht op een voorbehouden deel van je nalatenschap (de zogenaamde erfrechtelijke reserve). Bovendien kunnen ook fiscale regels je parten spelen. Wanneer je nalaat aan verre familieleden of aan een vriend die geen deel uitmaakt van je familie, dan kunnen de hoge belastingen voor een vergiftigd geschenk zorgen.

Bij notariële testamenten wordt de inhoud van het testament samen met jou besproken. De notaris verleent juridische bijstand en gaat na of je wensen uitvoerbaar zijn. Hij legt je uit wat de fiscale en financiële gevolgen zijn voor de mensen aan wie je wil nalaten. Zonder te oordelen en in alle discretie. De notaris is immers gebonden aan een strikt beroepsgeheim.

Risico 4: het testament is onduidelijk
Zelfs als een datum, jouw naam en handtekening wettelijk voldoende zijn om te spreken van een ‘geldig’ testament, is verfijning en verduidelijking in de praktijk toch nodig. Hoe goed je bedoelingen ook zijn, mocht later blijken dat de begunstigde foutief of onduidelijk is aangeduid, dan kan je testament dode letter blijven…

Best voorzie je ook wie in aanmerking komt wanneer de begunstigde (een fysieke persoon of een instelling) zelf niet meer zou leven of niet meer zou bestaan wanneer je overlijdt. Voorzie je dat niet, dan zal het wettelijk erfrecht worden toegepast. Neem je een notaris onder de arm voor je testament, dan zal hij  je helpen om jouw wil juridisch correct te formuleren.

Is een eigenhandig testament ‘gratis’?
Voor een notarieel testament betaal je gemiddeld tussen de 350 en 450 euro (maar meer complexe dossier kunnen uiteraard duurder zijn). Wil je toch gaan voor een eigenhandig testament, dan kan de notaris je hiermee ook begeleiden. Notarissen geven hierbij vaak gratis advies.

De kosten om een eigenhandig testament op te stellen liggen lager, maar er is een addertje onder het gras. In werkelijkheid brengt een eigenhandige testament na het overlijden meer formaliteiten en kosten met zich mee. Een rechter moet altijd de rechtsgeldigheid controleren. Daarvoor stelt een advocaat een dagvaarding op. Bij notariële testamenten zijn al deze formaliteiten niet nodig.

Wil je toch voor een eigenhandig testament gaan?  Ga dan voorzichtig te werk. Hier kan je alvast wat tips terugvinden. Wil je meer informatie? Aarzel niet om een notariskantoor te contacteren.