“Successieplanning” klinkt niet iedereen als muziek in de oren. Het confronteert je met twee zaken waar je wellicht liever niet over spreekt: je geld en je overlijden. Toch is het belangrijk om er bij stil te staan. Nu al nadenken over hoe je goederen zullen worden verdeeld nadat je bent overleden, bespaart toekomstige discussies tussen je familieleden. Laten we alvast enkele misverstanden over successieplanning uit de wereld helpen.

Misverstand 1: Successieplanning is enkel weggelegd voor mensen met een groot vermogen

Een vaak voorkomend misverstand is dat successieplanning enkel zin heeft als je een groot vermogen hebt. Wat vaak vergeten wordt, is dat deze plannen – hoe groot of klein je vermogen ook is – niet enkel gaat over de verdeling ervan. Ook “wie” een deel van je vermogen krijgt, is van belang.

Wie van jou erft, is wettelijk vastgelegd. We noemen dit de “wettelijke devolutie”. In de eerste plaats erven je kinderen. Heb je geen kinderen, dan erven je ouders samen met je broers en zussen. Soms hebben mensen geen hechte band meer met broers, zussen, ouders of andere familieleden. Successieplanning laat in deze gevallen toe om de wettelijke volgorde te “doorbreken”. Dat kan door bijvoorbeeld een testament op te stellen. Zo bepaal je zelf wie een deel van je vermogen erft, op voorwaarde dat het testament zowel formeel als inhoudelijk in overeenstemming is met de wet.

Misverstand 2: Successieplanning is pas nodig op rijpere leeftijd

Wie wat erft, het is van belang in elke belangrijke fase van je leven. Dit betekent niet dat je meteen je successie moet plannen.

Elke belangrijke stap in je leven, zoals trouwen, een huis kopen een bedrijf opstarten, aan kinderen beginnen… heeft bepaalde gevolgen op je vermogen en op de wijze waarop het verdeeld zal worden. Een gezamenlijke aankoop van een huis bijvoorbeeld, is méér dan een nieuwe woning delen. Het is een stukje vermogen en een financiële bescherming voor je partner. Het bedrijf dat je opstart, heeft méér dan enkel patrimoniale gevolgen voor jou. Het betreft ook het vermogen van je huwelijkspartner. Wettelijk samenwonen is méér dan het invullen van een gezamenlijk fiscale aangifte. Het is ook de toekenning van een erfrecht aan je partner (het vruchtgebruik over de gezinswoning).

Misverstand 3: Successieplanning gaat over wat op mijn rekening staat

Successieplanning gaat enkel over geld en aandelen? Klopt niet! Ook een woning, een kleine familiale onderneming, of bepaalde goederen die je nauw aan het hart liggen kunnen deel uitmaken van je vermogen. Ook over deze zaken kan je beslissingen nemen. Zo kunnen familiale ondernemingen in Vlaanderen, onder bepaalde voorwaarden, voordelig geërfd worden en zelfs belastingvrij geschonken worden.

Ontdek ook onze brochure over successieplanning!

Successieplanning heeft niet altijd te maken met patrimoniale wensen. Ben je bang dat je later niet meer in staat zal zijn om je vermogen te beheren, dan kan je bij de notaris een “zorgvolmacht” opstellen. Met een zorgvolmacht kan je bepaalde personen aanwijzen die handelingen mogen stellen met het oog op het beheer van je goederen en je vermogen, voor het geval jij het niet meer zal kunnen. In een zorgvolmacht kan je zelfs al specifieke wensen uitdrukken over de zorg die je wenst. Zo kan je op voorhand aangeven in welk rusthuis je desgevallend wil verblijven.

Denk ook aan beslissingen rond de voogdij van je kinderen voor het geval je er niet meer bent. Ook dat kan je regelen bij de notaris.
Ondernemers kunnen bij de notaris hun gezinswoning beschermen tegen beslag ingeval van professionele schulden.

Misverstand 4: Successieplanning laat je toe om eender welke beslissing te nemen over mijn vermogen

Successieplanning laat mensen de vrijheid om bepaalde keuzes te maken met betrekking tot de bestemming van hun vermogen na hun overlijden. Daar zijn echter beperkingen aan. Op de eerste plaats genieten sommige familieleden zoals de kinderen en de langstlevende huwelijkspartner van een voorbehouden erfdeel (de zogenaamde erfrechtelijke reserve). Dit voorbehouden erfdeel bedraagt de helft van je nalatenschap. Bij het schenken of het opstellen van een testament zal je daar altijd rekening mee moeten houden. Over de andere helft kan je dus vrij beschikken.

De regels over de reserve en het beschikbaar deel zijn ingewikkeld. De notaris kan je meer advies geven over wat kan en wat niet.

Misverstand 5: Successieplanning zal mij veel geld kosten

Een notariële akte opstellen gaat gepaard met bepaalde kosten. Maar deze kosten staan niet in verhouding tot wat je ervoor in de plaats krijgt: Gemoedsrust voor jezelf, minder kans op conflicten in je familie en een fiscale besparing voor je erfgenamen. Zo doen veel mensen een schenking om hun kinderen een financieel duwtje in de rug te geven wanneer zij het geld het meeste nodig hebben. Op die manier behoeden ze hun kinderen ook voor de fiscale kater bij het betalen van successierechten.

Vraag advies aan je notaris over de beste aanpak. Hij kan je instrumenten zoals een testament, een huwelijkscontract of een schenking aanraden en deze op jouw maat uitwerken. Je nalatenschap goed voorbereiden is een cadeau voor je erfgenamen!