Het evenwicht bewaren tussen je kinderen: onontbeerlijk voor een goede verstandhouding, maar waarschijnlijk een van de grootste uitdagingen van het ouderschap. Zeker als een van de kinderen na jaren zelfstandigheid opnieuw onder je dak komt wonen. Want hoe zorg je ervoor dat je andere kinderen zich niet benadeeld voelen? En hoe beperk je de invloed op je erfenis? Enter het familiepact of de globale erfovereenkomst waarin je alle voordelen en schenkingen op een rijtje zet.

Fair evenwicht
Met de kinderen reflecteren over hun toekomstige nalatenschap: dat is het doel van een familiepact of globale erfovereenkomst. Om latere discussie te vermijden, leg je op papier vast wat volgens jullie een fair evenwicht is tussen de kinderen. Gedane schenkingen, de persoonlijke situatie van (een van) de kinderen – denk aan hulp voor een zoon of dochter met financiële problemen – en/of de genoten voordelen – in het geval van Ingvild: een jaar onderdak zonder huur te betalen – breng je dan in rekening. Mathematisch gezien hoeft alles niet 100% te kloppen. Het gaat erom wat jij en de kinderen als eerlijk beschouwen.

Lees ook het verhaal van Ingvild

Langs de notaris
Een erfovereenkomst kan je nooit zelf rechtsgeldig opstellen. Ga voor je familiepact langs bij de notaris. Hij of zij staat je bij met de nodige raad en stelt een authentieke akte op. Bovendien kan die het beste de gevolgen van je beslissingen inschatten en bijsturen waar nodig.

Geen testament
Een familiepact is geen testament. Dat laatste is louter eenrichtingsverkeer: de erflater stelt zijn testament op volgens zijn persoonlijke wensen – van afspraken met de kinderen is in dat geval geen sprake.

Wat kan niet?
Je erfovereenkomst bekijk je sowieso met ál je kinderen. Zaken regelen zonder dat al je afstammelingen erbij zijn, is dus niet mogelijk. Ook je zonen en/of dochters zelf kunnen geen regelingen treffen over je nalatenschap zonder dat je erbij bent. Bovendien is een familiepact opstellen enkel mogelijk tussen ouders en hun (stief)kinderen (en/of eventueel kleinkinderen). Erfgenamen kunnen met andere woorden geen erfovereenkomst sluiten met derden.
Ook van belang is dat de globale erfovereenkomst draait rond het zoeken van een evenwicht tussen de genoten voordelen en de schenkingen. Zo’n erfovereenkomst stel je dus niet op om de goederen uit een erfenis te verdelen.

In de praktijk
Ingvild en haar broer woonden elk een periode opnieuw bij hun ouders. Doordat ze tijdens hun verblijf geen huur beta(a)l(d)en, genieten ze een financieel voordeel ten opzichte van hun twee broers. Om dat onevenwicht te herstellen, kunnen hun ouders ervoor kiezen om de broers een schenking te doen. Maar bij de verdeling van de erfenis worden schenkingen in strikte zin verrekend. Voor de twee broers wordt op dat moment de eerder gedane schenking afgetrokken van hun erfdeel, terwijl Ingvild en haar broer bij de verrekening van de nalatenschap geen nadeel ondervinden van hun eerder genoten voordeel.
Met een familiepact of globale erfovereenkomst kunnen Ingvilds ouders afspreken dat de schenking en de voordelen elkaar compenseren. Op die manier worden noch het voordeel, noch de schenking verrekend tussen de kinderen op het moment dat ze hun erfenis krijgen.

Tekst: Maud Vanmeerhaeghe – Foto’s: Thomas De Boever