Je vermogen en je zorg beschermen op het moment dat je zelf niet meer in staat bent om beslissingen te nemen: het is een van de vele voordelen die een zorgvolmacht deelt met bewindvoering. Waar de twee wel in verschillen, lees je hier. Want welke procedure is gerechtelijk? En voor welke stappen is een notaris nodig? We zetten de belangrijkste gelijkenissen en verschillen tussen een zorgvolmacht en een bewind op een rij aan de hand van 5 snelle vragen.

1. Wat?
Een zorgvolmacht geeft een lasthebber toestemming om jouw vermogen en/of zorg te regelen voor het geval dat jij wilsonbekwaam (niet meer gezond van geest) bent. Met zo’n volmacht kan je op voorhand  financiële keuzes maken of je vermogen beschermen. Denk maar aan de verkoop van een woning, het innen van je pensioen, of bepaalde inkopen maken.
Ook bepaalde zorgaspecten kan je via een zorgvolmacht regelen. Welke thuisverpleging je voorkeur heeft en in welk verzorgingstehuis je wil verblijven zijn maar enkele zaken die je kan vastleggen.

Het bewind is van toepassing op meerderjarigen (in principe) die door hun gezondheidstoestand volledig of gedeeltelijk, tijdelijk of definitief, zelf de belangen van hun vermogen niet behoorlijk kunnen waarnemen en waarvoor een maatregel individueel afgestemd moet worden. Het bewind staat gelijk aan een gerechtelijk ingrijpen en is dus een meer verregaande beschermingsmaatregel dan de buitengerechtelijke zorgvolmacht.
De rechter moet zo goed als mogelijk een bescherming op maat uitwerken. Dit houdt in dat de rechter zowel kan voorzien in een vertegenwoordiging of een loutere bijstand bij het uitvoeren van taken.

Ontdek onze brochure over de zorgvolmacht!
2. Voor wie?
Zorgvolmacht:
Jong of oud, ziek of gezond: de enige vereiste om een zorgvolmacht op te stellen is wilsbekwaamheid van de lastgever (degene die de volmacht toevertrouwt aan een lasthebber). Dat betekent dat je gezond van geest moet zijn om een zorgvolmacht op te stellen.
Wie je als volmachthouder aanstelt, is jouw keuze. Vaak is dat de partner, een ouder of kind, maar ook dichte vrienden zijn een mogelijkheid.

Bewind:
Wie geen zorgvolmacht opstelt, valt automatisch onder een bewindregeling op het moment dat hij of zij wilsonbekwaam wordt. Een vrederechter stelt dan iemand als bewindvoerder aan: dat kan je partner, een familielid of je advocaat zijn.
Met een verklaring van voorkeur kan je, zolang je nog gezond van geest bent, je bewindvoerder kiezen voor het geval het ooit zover zou komen. De vrederechter zal je keuze eerbiedigen, tenzij het je belangen zou schaden.

3. Bij wie?
Ga voor je zorgvolmacht langs bij de notaris. Die adviseert je bij het opstellen van de volmacht en registreert die in het Centraal Register voor Lastgevingen. Zonder die registratie is je volmacht niet geldig en vervalt die op het moment dat je wilsonbekwaam wordt. Een zorgvolmacht is een buitengerechtelijke piste, dus komt een vrederechter niet tussen.

Een bewind is een gerechtelijke procedure en loopt altijd via de vrederechter. Hij of zij kan slechte uitvoering of misbruik van je zorgvolmacht opsporen.
Geef je zelf je voorkeur voor bewindvoerder aan, dan leg je die vast in een notariële akte. Je notaris geeft je een overzicht van alle juridische mogelijkheden, zodat al je opties zo goed mogelijk worden benut.

4. Wanneer?
Je kiest zelf of je zorgvolmacht meteen of vanaf een vooraf bepaald moment in werking treedt. Let wel op: in de tussentijd zijn wijzigingen nog mogelijk, maar op het moment dat je niet langer wilsbekwaam bent, kan je je volmacht niet meer intrekken of wijzigen.

Ook een bewindvoerder stel je aan op een zelfgekozen moment. Doe je dat niet, dan stelt de vrederechter later – wanneer jij wilsonbekwaam bent – zelf iemand aan. Net als een zorgvolmachthouder neemt een bewindhouder zijn taak op op een moment dat jij vastlegt.

5. Waarom?
Zorgvolmacht:
Om te anticiperen. Voor wie graag vandaag regelingen treft voor zijn ‘oude dag’, zich moeilijk kan verplaatsen of recent een levensbedreigende diagnose kreeg, is een zorgvolmacht aangewezen. Ga liever vandaag dan morgen langs de notaris, want op het moment dat je niet langer zelf keuzes kan maken, val je automatisch terug op een bewind. In dat laatste geval kiest de vrederechter wie je belangen zal behartigen.

Bewind:
Om je te beschermen als je zelf je belangen niet kan behartigen. Vooral als je niets hebt geregeld in een zorgvolmacht of als een zorgvolmacht niet voldoende blijkt te zijn. Een zorgvolmacht en een bewindvoering kunnen perfect naast elkaar bestaan.
Anticiperen op zo’n gerechtelijke situatie kan je met een verklaring van voorkeur.

Tekst: Maud Vanmeerhaeghe – Foto’s: Lies Engelen